Najaarsrapportage 2022

In de Najaarsrapportage 2022 bieden wij u een geactualiseerd begrotingsbeeld. Wij hebben daarin de meest recente beleidsontwikkelingen verwerkt (bestuurlijke besluitvorming en de effecten van landelijke ontwikkelingen). Wij informeren u over de budgettaire afwijkingen ten opzichte van de Programmabegroting 2022-2025 en/of de Voorjaarsrapportage 2022. Waar nodig leggen wij concrete voorstellen tot bijsturing aan u voor. Daarmee voorkomen wij dat bij de Jaarstukken 2022 baten en lasten worden verantwoord die niet door de raad zijn geautoriseerd. Tot slot melden wij u de laatste ontwikkelingen op het gebied van beleid en risico’s. Over de lopende investeringen wordt separaat gerapporteerd in het Meerjarenperspectief Investeringen Najaar 2022 (MPI).

In deze najaarsrapportage worden ook de financiële gevolgen van de coronacrisis voor 2022 aan de raad voorgelegd. Er is een specifieke subcategorie van de autonome mutaties opgenomen: de mutaties coronamaatregelen. Het gaat daarbij om meer of minder uitgaven en meer of minder inkomsten, veroorzaakt door de coronacrisis. Uitgangspunt is daarbij dat deze niet kunnen worden gedekt doordat bijvoorbeeld aan andere taken minder wordt uitgegeven.

De Voorjaarsrapportage 2022 liet een positief saldo voor 2022 zien van € 3,5 miljoen. Het resultaat van de Najaarsrapportage 2022 is € 17,7 miljoen voordelig. Na verwerking van de uitkomst van de najaarsrapportage ontstaat een begroot voordelig saldo voor 2022 van € 21,2 miljoen. Dit saldo voor 2022 geeft een vertekend beeld, doordat dit voor een groot deel wordt veroorzaakt door de in 2022 ontvangen compensatie in verband met de coronamaatregelen in 2020 en 2021. Zonder deze compensatie is het positief resultaat over 2022 € 3,9 miljoen.

In Tabel 1 staat de samenvatting van de mutaties die in deze rapportage verwerkt zijn. In de volgende hoofdstukken worden deze onderdelen toegelicht.

Meerjarenbeeld 2022-2026

De positieve uitkomst van de mutaties najaarsrapportage voor het jaar 2022 wordt met name veroorzaakt door het voordeel op de algemene uitkering van het gemeentefonds (mei- en septembercirculaire) van € 17,6 miljoen in 2022. Op basis van de septembercirculaire 2022 is de bijstelling voor de jaarschijf 2022 in het bovenstaande meerjarenbeeld verwerkt. De raad is hierover geïnformeerd met het raadsvoorstel Septembercirculaire 2022 gemeentefonds van 11 oktober (2022.0002040). Met dit raadsvoorstel wordt voorgesteld de eerste begrotingswijziging voor 2023 vast te stellen. In deze eerste wijziging zijn de effecten van de septembercirculaire voor de jaren 2023-2026 verwerkt.

Een ander voordeel is het vrijvallen van stelposten voor loon- en prijsstijgingen (€ 6,8 miljoen). Dit is een incidenteel voordeel. De verwachting is dat de hoge inflatie in 2022 doorwerkt in nieuw af te sluiten contracten in 2023. Zo loopt ons energiecontract per 31 december 2022 af. In 2022 stond het energietarief nog vast. Vanaf januari 2023 wordt een nieuw tarief vastgesteld, met waarschijnlijk een variabel contract. Op basis van de huidige tarieven op de energiemarkt is de prognose dat de kosten voor energieverbruik zullen stijgen. Gerekend wordt op een kostenstijging tussen € 2,3 en € 5 miljoen per jaar.

Naast de grote voordelen in 2022 geeft het instellen van de voorziening Verlofsparen een nadeel van € 4,2 miljoen. Medewerkers kunnen op basis van de nieuwe afgesloten CAO vanaf 1 januari 2022 bovenwettelijke verlofuren sparen. Met dit 'verlofsparen' kunnen medewerkers hun bovenwettelijke verlofuren inzetten op een manier die aansluit bij hun persoonlijke levens- en carrièreplanning. Deze verlofuren verjaren niet. Als gevolg van verlofsparen ontstaat er voor de gemeente als werkgever een arbeidskostengerelateerde verplichting. Doordat de op- en afbouw van deze verplichting onvoorspelbaar is, heeft de commissie BBV gesteld dat hiervoor een voorziening gevormd moet worden.

Het meerjarenbeeld 2023-2026 laat een positief beeld zien voor de jaren 2022 tot en met 2025. Voor 2026 wordt een tekort geprognosticeerd. Dit wordt veroorzaakt van het voornemen van het Kabinet om vanaf 2026 te gaan werken met een nieuwe financieringssystematiek voor gemeenten en provincies. Vooruitlopend daarop is het volumeaccres van het gemeentefonds bevroren op € 1,5 miljard, terwijl in 2025 het volumeaccres € 3,3 miljard is.

Overzicht van baten en lasten

Hierna wordt in Tabel 2 de ontwikkeling van de baten en lasten per programma voor het begrotingsjaar 2022 getoond. Uitgangspunt is de begroting na verwerking van de mutaties van de Voorjaarsrapportage 2022. Ook wordt inzichtelijk welk percentage aan afwijking nu wordt gerapporteerd.

^{* NJR: Najaarsrapportage 2022}

Toelichting

De kolom mutaties NJR2022 is opgebouwd uit de autonome- en neutrale mutaties (bijlagen 1 en 2). De autonome mutaties worden in het volgende hoofdstuk toegelicht. Hieronder wordt per programma kort toegelicht wat de belangrijkste mutaties zijn als de afwijking 20% of groter is.

Bestuur, samenleving en publiekscontact

De hogere baten betreffen met name de inkomsten uit reisdocumenten en de geraamde vergoeding voor het registreren van Oekraïense vluchtelingen. Hier staan hogere lasten tegen over.

Veiligheid

De hogere baten en lasten betreft voor € 24,2 miljoen de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Verder zijn de lasten hoger vanwege de geraamde kosten voor de opsporing van niet gesprongen explosieven (NGE's). Deze kosten worden gedekt door een bijdrage uit het gemeentefonds die verantwoord is bij de algemene dekkingsmiddelen.

Mobiliteit

De hogere lasten worden vooral veroorzaakt door het in één keer ten laste van de exploitatie brengen van de restantboekwaarde van de bijdrage in de omlegging van de A9. Dit naar aanleiding van een uitspraak van de commissie BBV.

Ruimtelijke ontwikkelingen

De mutaties in de baten en lasten betreft grotendeels de verwerking van het tussentijds Meerjarenperspectief Grondzaken (tMPG) 2022. Verder is rekening gehouden met lagere lasten in verband met een budgetoverheveling voor de energietransitie.

Wonen

In dit programma dalen de baten door een bijstelling van de specifieke uitkering huisvesting aandachtsgroepen. De verwachting is dat deze middelen in 2023 worden ingezet. Door deze verschuiving worden de lasten ook lager. In de lasten is verder rekening gehouden met een stijging in verband met een hogere storting in de voorziening Groot onderhoud gebouwen en éénmalige bijdrage in exploitatiekosten van het flexwonengebouw Sarabande 7a te Nieuw-Vennep.

Economische zaken

Als gevolg van gerealiseerde verkopen van panden uit de niet-kernportefeuille vastgoed stijgen de baten.

Overzicht algemene dekkingsmiddelen

De hogere lasten met name zijn het gevolg van de herberekening van de financiierng en in verband daarmee de aanpassing van het renteomslagpercentage van 2% naar 1,5%. Hierdoor wordt er minder rente doorbelast aan de programma's en wordt het financieringsresultaat dat wordt verantwoord bij het Overzicht algemene dekkingmiddeeln lager.

Overzicht overhead

De hogere baten betreft de vrijval van een deel van de voorziening Pensioenverplichting wethouders.

Reservemutaties

De lagere onttrekking aan de reserves in het programma Maatschappelijke ontwikkeling betreft de dekking van enkele projecten voor het Haarlemmermeerse Bos en Mainport & Groen. Deze onttrekkingen worden nu later gedaan als de projecten uitgevoerd worden. De hogere storting in dit programma betreft de reserve Maatschappelijk voorzieningen waarin 50% van de netto-verkoopopbrengst van vastgoedobjecten wordt gestort.

In het programma Mobiliteit wordt de storting van een winstneming in 2022 vanuit het tMPG ten behoeve van de bijdrage in de omlegging van de A9 teruggedraaid. Verder valt het deel van de reserve Dekking afschrijvingslasten dat betrekking heeft op de bijdrage omlegging A9 vrij.
Deze mutaties zijn in verband met het in één keer afboeken van de betaalde bijdrage in de omlegging van de A9. De winstneming en de vrijval van de reserve worden ingezet ter gedeeltelijke dekking van deze afboeking.
Op basis van het tMPG worden de onttrekkingen en stortingen in de Algemene reserve grondzaken, de reserve Schaalsprong en reserve Ruimtelijke investeringen Haarlemmermeer (RIH) bijgesteld.

Omdat de kosten van extra onderzoeken op het gebied van wonen gedekt kunnen worden uit regulier beschikbaar budget, wordt er minder onttrokken aan de reserve Wonen.

Voor het verstrekken van een subsidie voor het Smart Cargo Mainport Program van Schiphol wordt een onttrekking aan de reserve Versterking van de (lucht)vrachtketen geraamd in het programma Economische zaken.

De hogere onttrekkingen aan de reserves in het Overzicht algemene dekkingsmiddelen betreft met name de dekking van de afboeking van de boekwaarde van de bijdrage in de omlegging van de A9. Verder is er sprake van het doorschuiven van budgetoverhevelingen uit 2021 naar 2022 of het terugdraaien van budgetoverhevelingen waartoe eerder besloten is. De hogere stortingen betreft voorgestelde nieuwe budgetoverhevelingen en het reserveren van de meeropbrengst OZB niet-woningen als gevolg van de hoger vastgestelde Woz-waarde van het luchthavengebied, zodat deze in 2023 verrekend kan worden.