De kosten van het functioneel leeftijdsontslag (FLO)-overgangsrecht zijn herzien door de VRK. De afrekening van 2023 is geraamd. Meerjarig zijn de effecten van wet- en regelgeving, CAO en keuzes van de deelnemers verwerkt.

In 2023 hebben wij een controle actie gedaan op rechtmatig gebruik. Het resultaat hiervan zet door. Wij nemen het voordeel hiervan mee in de ombuigingsvoorstellen.

Bij de productcategorie behandeling zien wij het aantal jeugdigen toenemen dat gebruik maakt van zorg. Daarnaast is de JGGZ intensiever dan begroot, het aantal uur per traject loopt op. Hierdoor zijn de kosten hoger dan begroot.

In 2023 heeft AM match een exploitatieoverschot van € 973.000 gerealiseerd. Dit rekeningresultaat wordt naar rato verdeeld over de deelnemende gemeenten. Ons aandeel hebben wij in 2024 ontvangen.

Wij zien het aantal inwoners met een bijstandsuitkering oplopen. Toch ramen wij een voordeel omdat de inkomsten hoger zijn dan verwacht. Het objectief verdeelmodel van het landelijke macrobudget van het Rijk valt voordelig voor ons uit.

In 2024 zijn er extra incidentele middelen beschikbaar gesteld door het Rijk ten behoeve van de maatschappelijke begeleiding van statushouders en de einde lening inburgeringsplichtigen (ELIP's). Het verwachte beroep op deze middelen blijft uit.

In 2023 zijn er incidenteel extra middelen voor de bijzondere bijstand beschikbaar gesteld door het Rijk. Deze middelen zijn bedoeld voor de bestrijding van armoede en het voorkomen van schulden. Zoals wij hebben toegezegd in 2023 besteden wij deze middelen in 2024 en 2025 waarbij wij de aanbevelingen vanuit het rapport Leven met de Voedselbank van de Rekenkamercommissie (RKC) meenemen. De overige middelen zijn niet noodzakelijk om dit te realiseren en kunnen vrijvallen.

Het totaal aantal afgegeven PGB's is toegenomen. Dezelfde trend die we bij zorg in natura zien, zien we ook terug bij PGB's. Zowel het aantal jeugdigen met behandeling en begeleiding stijgt als de gemiddelde kosten per cliënt. Daarnaast is er meer PGB in de vorm van informele zorg ingezet.

Om de zorgcontinuïteit te waarborgen wordt een bijdrage gevraagd van ons. Dit geeft de zorginstelling de tijd om te werken naar een bestendige organisatie.

De bouw van een hotel is nog niet afgerond en vordert langzaam. Op grond van de erfpachtakte, de algemene bepalingen en de allonges had de oplevering al gereed moeten zijn. Bovenstaand bedrag betreft de administratieve verwerking van verschillende mutaties, onder andere als gevolg van een gerechtelijke uitspraak over een opgelegde boete.

Bij de strategische heroriëntatie hebben we een extra inkomstenbedrag van € 398.000 opgenomen voor leges op nieuwe initiatieven. We hebben echter besloten om één tarief te hanteren en dit tarief laag te houden. Dit hebben we gedaan om te voorkomen dat initiatiefnemers door hoge kosten geen initiatieven meer indienen, maar direct een aanvraag doen. Directe aanvragen leiden tijdens het officiële proces tot meer werk en meer negatieve besluiten en weigeringen. De kosten voor het afhandelen van initiatieven zijn hoger dan het tarief dat we nu rekenen. We denken een bedrag van € 10.000 te realiseren. Het restantbedrag zal worden betrokken bij een breder onderzoek naar de hoogte van de leges(tarieven).

Bij het opstellen van de Jaarstukken 2023 bleek dat er in december nog veel vergunningaanvragen zijn gedaan onder het oude regime dat gold voor de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024. In de Jaarstukken 2023 heeft dit geleid tot een voordeel van bijna € 5 miljoen op de geprognosticeerde opbrengsten van de wabo-leges. Gebaseerd op de opbrengsten van de afgelopen jaren en de tot nu toe gerealiseerde opbrengsten wordt er in 2024 geen daling van de legesopbrengsten verwacht door de extra aanvragen die eind 2023 zijn gedaan, maar wordt de prognose van de legesopbrengsten met € 1,9 miljoen naar boven bijgesteld.

De raad heeft op 4 juli 2024 de motie Klimaatrisico's in beeld aangenomen. Het college wordt verzocht de klimaatrisico's in beeld te brengen, te kwantificeren en de mogelijke financiële gevolgen te berekenen of in te schatten. Voor de uitvoering is door een partij een onderzoeksaanpak ontwikkeld met een kostenraming.

Voor de vorderingen op het hotel in aanbouw van zowel boetes als huurbedragen was uit voorzichtigheid een voorziening getroffen. Wij hebben de voorziening dubieuze debiteuren geactualiseerd en er kan een bedrag vrijvallen.

Meicirculaire 2024
Op basis van de meicirculaire 2024 wordt de raming van de uitkeringen uit het gemeentefonds bijgesteld. De raad is hierover geïnformeerd per brief van 18 juni 2024 (XS-24053111.319). In 2024 wordt € 8,4 miljoen meer ontvangen. In de circulaire zijn voor € 1,6 miljoen taakmutaties verwerkt waarvan de suppletie-uitkering Niet gesprongen explosieven 2023 van € 667.000 de grootste post is. Deze extra middelen worden verrekend met de budgetten van de extra taken, waardoor per saldo een voordeel van € 6,8 miljoen ontstaat. De grootste post is een hogere compensatie uit het BTW compensatiefonds (afrekening over 2023) en door de vaststelling van een aantal maatstaven door het CBS.
Verder is in de meicirculaire 2024 de raming van de algemene uitkering over 2022 en 2023 bijgesteld.

Septembercirculaire 2024:
Op basis van de septembercirculaire 2024 wordt de raming van de uitkeringen uit het gemeentefonds bijgesteld. De raad is hierover geïnformeerd door middel van raadsvoorstel 11439772. Vooral door ontwikkelingen in de uitkeringsbasis, hoeveelheidsverschillen bij de maatstaven en lagere ruimte onder het plafond van het BTW compensatiefonds ontstaat een nadeel.
In de septembercirculaire zijn ook de algemene uitkering over 2022 en 2023 geactualiseerd. Door actualisatie van de maatstaven wordt de algemene uitkering over 2022 met € 148.000 verminderd en de algemene uitkering over 2023 met € 437.000.

De structurele doorwerking van de circulaires is al verwerkt in de Programmabegroting 2025-2028 (inclusief de eerste wijziging 2025).

De resterende onbenutte stelposten voor loon- en prijsstijgingen van 2024 vallen vrij. De stelposten waren ruim berekend door de hoge inflatie in 2022. In 2024 is er minder beroep op de stelposten gedaan omdat de meeste contracten al langer liepen. Vanaf 2025 wordt er weer meer beroep gedaan op de stelpost. Zodoende is de vrijval van dit jaar grotendeels incidenteel. Zie ook 'Bijlage 3: Stelposten' in deze najaarsrapportage.

Opbrengsten 2024:
De waarde van de bedrijfspanden in aanbouw is hoger dan eind 2023 ingeschat. Door deze extra areaaluitbreiding stijgt de opbrengst van de OZB niet-woningen. In de Programmabegroting 2025-2028 is met dit structurele voordeel rekening gehouden. Verder is een controle op leegstand van niet-woningen uitgevoerd door Cocensus. Sommige panden bleken toch in gebruik te zijn, waardoor er alsnog aanslag voor OZB niet-woningen gebruikers opgelegd zijn.

Opbrengsten 2022 en 2023:
De hogere opbrengst in 2022 en 2023 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de verminderingen als gevolg van bezwaarschriften van niet-woningen (bedrijven) lager uitvallen dan eerder ingeschat. In de eerdere inschatting was rekening gehouden met een groter incidenteel negatief effect op de waarde van de panden als gevolg van de coronacrisis. Na afhandeling van de bezwaarschriften bleek dit effect niet zo groot te zijn. In de ramingen voor de opbrengsten van 2024 en 2025 en verder is geen rekening meer gehouden met eventuele lagere waarden als gevolg van de coronacrisis. Hierdoor is het geraamde voordeel over 2022 en 2023 incidenteel.

Belastingjaren 2022 en 2023
Het grootste deel van de aanslagen toeristenbelasting 2023 is opgelegd. We ramen de totale opbrengst nu op € 14.876.000. Bij de Jaarstukken 2023 gingen we uit van € 15.960.000. Dit deden we aan de hand van een schatting van het aantal hotelovernachtingen en een gemiddelde kamerprijs. Deze schatting was dus circa € 1,1 miljoen te hoog. Het jaar 2022 is afgerond, de opbrengst is € 30.000 lager.

Belastingjaar 2024
Op basis van de gegevens over de eerste acht maanden van 2024 is de verwachting dat het aantal hotelovernachtingen in 2024 op hetzelfde niveau als in 2023 uitkomt, 3,4 miljoen. De kamerprijzen lijken onder druk te staan, daarom wordt voor de raming van de opbrengst van de toeristenbelasting uitgegaan van het prijspeil 2023 en komt dan uit op € 14.876.000. Geraamd is een opbrengst van € 14.281.000. De meeropbrengst is € 595.000.

De raming van het dividend hebben wij omlaag bijgesteld. De winstgevendheid van met name Meerlanden valt tijdelijk lager uit door noodzakelijke investeringen en hoge kostenstijgingen van de afgelopen jaren. De contractuele indexering van de omzet dekt dit slechts deels en met vertraging. De daling is daarom incidenteel. Vanaf 2026 verwachten wij herstel van de winstgevendheid en daarmee het dividend.

Wij hebben de intentie uitgesproken om nog dit jaar de Waterwolf Dienstverlening Buitenruimte B.V. samen te voegen met Meerlanden Holding N.V. Het contract voor de aandelenoverdracht van de Waterwolf aan de Meerlanden wordt nog dit jaar gesloten. Na afboeking van de boekwaarde van de aandelen van de Waterwolf Dienstverlening Buitenruimte B.V. geeft de aandelenoverdracht een incidenteel voordeel van € 2,8 miljoen. We verwachten door de samenvoeging frictiekosten. Deze worden in mindering gebracht op het voordeel en het benodigde budget wordt overgeheveld (zie hoofdstuk budgetoverhevelingen).

Wij hebben de raad in kennis gesteld van de ontbinding van het Duurzaam Bedrijf Haarlemmermeer BV met ons besluit van 21 mei 2024 (10973839). Deze ontbinding past in de juridische herstructurering van het Duurzaam Bedrijf en de daarmee verbonden vennootschappen. Het resterende saldo van het eigen vermogen komt terug naar onze gemeente om bij te dragen aan de energietransitie. Na aftrek van vorderingen wordt een bedrag van € 1.645.000 gestort in de reserve Dekking afschrijvingslasten voor de dekking van de investering Warmte koude opslag Raadhuisplein.

De lasten van de financiering zijn voor 2024 herberekend. De verwachting is dat in 2024 geen nieuwe leningen aangetrokken hoeven te worden. Dit komt doordat veel investeringen worden doorgeschoven. Uit het SPI najaar 2024 blijkt dat een bedrag van € 39 miljoen wordt doorgeschoven naar 2025 en verder. Verder zijn veel middelen vooruit ontvangen zodat de renteopbrengsten hoger zijn.
Het gevolg is dat op basis van de BBV-regels (notitie rente) het renteomslagpercentage voor 2024 verlaagd moet worden van 1,50% naar 1,25%. Hierdoor kan er minder rente worden doorbelast aan de taken die gedekt worden door de rioolheffing. Dit geeft een nadeel van € 160.000.

We hebben de ramingen van de salarislasten en de kosten van inhuur van personeel geactualiseerd. Het nu geraamde nadeel kent een aantal oorzaken. Door de overspannen arbeidsmarkt is het lastig om vacatures ingevuld te krijgen. Om de voortgang van de werkzaamheden te waarborgen wordt een beroep gedaan op inhuurkrachten. De inhuurtarieven zijn echter ook gestegen. De kosten van inhuur en de opbrengst uit de interne opdracht systematiek (IOS) zijn gelijk of in een negatieve verhouding gekomen. De beoogde opbrengst uit de IOS taakstelling kan niet worden gerealiseerd. Ook zijn nieuwe medewerkers in dienst gekomen die nog niet de productieve normuren behalen door inwerken, opleiding, organisatie- en teamontwikkeling of die tegen lagere tarieven doorberekend kunnen worden omdat ze in een lagere salarisschaal zijn aangenomen.